İşe iade davası, işverenin geçerli bir neden göstermeksizin işçinin, iş akdine son verdiği durumlarda gündeme gelen bir hukuki yoldur. İşbu dava ile işçi, haksız yere işten çıkartıldığı dönemde meydana gelen zararlarının giderilmesini ve işe iadesini talep edebilmektedir.
İşbu dava açılmadan önce dava şartı zorunlu arabuluculuk sürecinin işletilmesi gerekmektedir. Arabuluculuk sürecinde taraflar arasında anlaşma sağlanır ise meydana gelen uyuşmazlık kesin olarak çözümlenebilecektir. Fakat taraflar arasında anlaşma sağlanamazsa, süresi içerisinde İşe İade Davası açılmalıdır.
1. İşe İade Davası Açılabilmesinin Şartları
a) İş Kanunu’na Tabi Olma
İşçi, 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi olmalıdır.
b) İş Yerinde Çalışan İşçi Sayısı
İşverenin işyerinde en az 30 işçi çalışıyor olmalıdır. Bu husus İş Kanununun 18. maddesinde belirtilmiştir.
Madde 18 –
Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır.
c) En az 6 Aylık Kıdem Şartı
İşçinin işyerinde en az 6 aydır çalışıyor olması gerekmektedir. Yani işyerinde en az 6 aylık kıdemi bulunmalıdır. Bu husus yine yukarıda yer verilen İş Kanunun 18. maddesinde belirtilmiştir.
“…en az altı aylık kıdemi olan işçinin…”
d) Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi ile Çalışıyor Olma
İşçinin, iş sözleşmesi belirsiz süreli iş sözleşmesi olması gerekmektedir. Belirli süreli iş sözleşmesine sahip işçinin, işbu davayı ikame etme hakkı bulunmamaktadır. İş sözleşmesinin belirsiz süreli olması şartı yine aynı kanun maddesinde belirtilmiştir.
“… belirsiz süreli iş sözleşmesini…”
e)İşverenin Fesih Sebebinin Geçerli Olmaması
İşe iade davasının temelinde yatan husus ise işverenin, iş akdini feshetmesinde geçerli bir nedeninin bulunmamasıdır. İş kanunun 18. maddesinde işveren nezdinde geçerli neden oluşturmayacak sebepler sınırlı sayıda olmayacak şekilde belirtilmiştir.
“…Özellikle aşağıdaki hususlar fesih için geçerli bir sebep oluşturmaz:
a) Sendika üyeliği veya çalışma saatleri dışında veya işverenin rızası ile çalışma
saatleri içinde sendikal faaliyetlere katılmak.
b) İşyeri sendika temsilciliği yapmak.
c) Mevzuattan veya sözleşmeden doğan haklarını takip veya yükümlülüklerini yerine
getirmek için işveren aleyhine idari veya adli makamlara başvurmak veya bu hususta
başlatılmış sürece katılmak.(*)
d) Irk, renk, cinsiyet, medeni hal, aile yükümlülükleri, hamilelik, doğum, din, siyasi
görüş ve benzeri nedenler.
e) 74 üncü maddede öngörülen ve kadın işçilerin çalıştırılmasının yasak olduğu
sürelerde işe gelmemek.
f) Hastalık veya kaza nedeniyle 25 inci maddenin (I) numaralı bendinin (b) alt
bendinde öngörülen bekleme süresinde işe geçici devamsızlık...”
Feshin geçerli bir nedene dayandığının ispat yükü işverene aittir.
2. İşe İade Davası Açma Süresi
İşçi, fesih bildiriminin kendisine tebliğinden itibaren 1 ay içinde işe iade davası açmalıdır.
Madde 20 –
“İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde iş mahkemesinde dava açabilir.”
3. Geçersiz Sebeple Yapılan Feshin Sonuçları
İşverence geçerli sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkemece veya özel hakem tarafından tespit edilerek feshin geçersizliğine karar verildiğinde, işveren, işçiyi bir ay içinde işe başlatmak zorundadır. İşçiyi başvurusu üzerine işveren bir ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye en az dört aylık ve en çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur.
4. İşçinin Talep Edebileceği Husular
a) İşe İade
İşçinin birinci talebi işe geri alınmasıdır.
b) Boşta Geçen Süre Ücreti
İşçi, işe başlatılsa da başlatılmasa da en fazla 4 aya kadar ücrete hak kazanır.
(İş Kanunu md. 21/1)
c) İşe Başlatmama Tazminatı
İşveren, işçiyi işe başlatmazsa mahkemece belirlenen (en az 4, en fazla 8 aylık ücret) tazminatı ödemelidir.
(İş Kanunu md. 21/3)
d) Diğer Haklar
İşçi ayrıca:
- Kıdem tazminatı
- İhbar tazminatı
- Ücret, fazla mesai, izin gibi işçilik alacakları için ayrı dava açabilir.
5. İşçinin İşverene Başvuru Süresi
Mahkeme kararı kesinleştikten sonra işçi, 10 gün içinde işe başlamak için işverene başvurmalıdır.
(İş Kanunu md. 21/1)
“Kararın kesinleşmesinden itibaren on iş günü içinde işe başlamak için işverene başvurmazsa, işverence yapılmış olan fesih geçerli bir fesih sayılır…”
6. Dava Şartı Arabuluculuk Süreci
İşbu dava ikame edilmeden önce yazımızın başında da belirtildiği üzere arabulucuya başvuru zorunluluğu vardır. Bu husus 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanununda açıkça belirtilmiştir.
MADDE 3-
“Kanuna, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır…”
7. Sonuç
Belirtilen hususlar ışığında, işbu davanın sürelere riayet edilerek ikame edilmesi gerektiği ortadadır. Yasal haklarınızı elde etmek amacıyla açılan bu tür davalarda, hak kaybına uğramamak adına hukuki bilgi ve destek almak önem arz etmektedir.
Detaylı Bilgi ve Hukuki Destek için:
Telefon: 0 506 173 8204
E-posta: [email protected]
