1. Giriş
Boşanma davaları, Türk Medeni Kanunu kapsamında aile hukuku çerçevesinde düzenlenmiş, hem eşlerin bireysel haklarını hem de çocukların menfaatlerini korumayı amaçlayan bir dava türüdür. Boşanma süreci, evliliğin sona ermesiyle birlikte mal rejimi, nafaka, velayet, tazminat gibi birçok önemli hukuki sonucu da beraberinde getirir.
2. Boşanma Sebepleri (TMK m.161-166)
Türk Medeni Kanunu’na göre boşanma sebepleri iki ana başlık altında toplanır:
a) Özel Boşanma Sebepleri:
- Zina (TMK m.161): Eşlerden biri zina ederse, diğer eş boşanma davası açabilir. Dava hakkı, zina fiilinin öğrenilmesinden itibaren altı ay ve her hâlde fiilin üzerinden beş yıl geçmekle düşer.
- Hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış (TMK m.162): Eşlerden biri diğerinin hayatına kast ederse veya ona karşı pek kötü ya da onur kırıcı davranışta bulunursa boşanma davası açılabilir.
- Suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme (TMK m.163): Eşlerden biri küçük düşürücü bir suç işlerse veya haysiyetsiz bir hayat sürerse ve bu durum diğer eş için birlikte yaşamayı çekilmez hale getirirse boşanma sebebidir.
- Terk (TMK m.164): Eşlerden biri, evlilik birliğinin gerektirdiği yükümlülükleri yerine getirmemek maksadıyla evi terk ederse ve bu durum en az 6 ay sürerse, terk edilen eş boşanma davası açabilir.
- Akıl hastalığı (TMK m.165): Eşlerden biri, evlilik birliğini sürdüremeyecek derecede akıl hastası ise ve bu hastalığın geçmeyeceği resmi sağlık raporuyla tespit edilmişse boşanma mümkündür.
b) Genel Boşanma Sebebi:
- Evlilik birliğinin temelinden sarsılması (TMK m.166): Evlilik birliği, eşler arasında ortak hayatı sürdürmeleri beklenemeyecek derecede sarsılmışsa boşanma davası açılabilir.
3. Anlaşmalı ve Çekişmeli Boşanma
Anlaşmalı Boşanma (TMK m.166/3):
- Evlilik en az bir yıl sürmüş olmalı.
- Eşler mahkemede bizzat hazır bulunmalı.
- Tarafların boşanmanın mali sonuçları ve çocukların durumu konusunda anlaşmış olmaları gerekir.
Çekişmeli Boşanma:
- Eşler arasında boşanmanın sebebi, nafaka, tazminat, velayet gibi konularda anlaşma yoksa açılır.
- Taraflar delil sunmak ve tanık dinletmek suretiyle iddialarını ispatlamak zorundadır.
4. Boşanmanın Hukuki Sonuçları
a) Maddi ve Manevi Tazminat (TMK m.174)
- Kusurlu eşten, diğer eşin kişilik haklarının ihlali veya zarara uğraması durumunda maddi ve manevi tazminat talep edilebilir.
b) Nafaka Türleri:
- Tedbir nafakası (TMK m.169): Dava süresince eşe ve çocuklara bağlanır.
- Yoksulluk nafakası (TMK m.175): Boşanma sonrası yoksulluğa düşecek eşe bağlanır.
- İştirak nafakası (TMK m.182): Çocuğun bakım ve eğitimi için bağlanır.
c) Velayet:
- Boşanma sonrası çocuğun velayeti, çocuğun üstün yararı gözetilerek bir eşe verilir.
d) Mal Rejiminin Tasfiyesi:
- Evlilik süresince edinilen mallar için “edinilmiş mallara katılma rejimi” uygulanır (TMK m.218-241).
5. Yargıtay Kararlarından Örnekler
- Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2022/1478 E., 2022/3462 K.: “Evlilik birliğinin temelinden sarsıldığı anlaşılmakla, tarafların boşanmasına karar verilmesi yerindedir. Ancak davalı eşin ağır kusurlu olduğu dikkate alınarak manevi tazminat talebi de değerlendirilmelidir.”
- Yargıtay 2. HD, 2021/2526 E., 2021/6244 K.: “Kadının evlilik birliğini devam ettirmesi beklenemeyecek derecede fiziksel şiddete maruz kaldığı sabittir. Bu nedenle boşanmaya ve yoksulluk nafakasına hükmedilmesi gerekir.”
Boşanma davaları hukuki olduğu kadar duygusal süreçleri de içeren karmaşık davalardır. Bu nedenle profesyonel hukuki destek alınması, tarafların hak kaybı yaşamaması açısından son derece önemlidir. Hukuk büromuz, boşanma sürecinin her aşamasında müvekkillerine etik, etkili ve çözüm odaklı bir hukuki hizmet sunmayı amaçlamaktadır.
DETAYLI BİLGİ VE HUKUKİ DESTEK İÇİN:
Telefon: 0 506 173 8204
E-posta: [email protected]
