1. Tanım
Alacak davası, alacaklının borçludan henüz ödenmemiş olan para, mal veya başka bir edimi hukuk yoluyla tahsil edebilmek amacıyla açtığı eda (ödemeye dair) dava türüdür. Borcun ispat edilmesiyle ve mahkeme kararıyla alacaklı, hakkını icra yoluyla tahsil edebilir.
2. Hukuki Dayanaklar ve Kanun Maddeleri
- Genel tanım ve usul: Alacak davası, taraflar arasındaki alacak ilişkisinin (sözleşme, kanun, haksız fiil, sebepsiz zenginleşme gibi sebeplerle) ödenmemesi hâlinde açılır.
- Belirsiz alacak davası: Türk Hukukunda, davanın açıldığı tarihte alacağın miktarı veya değeri henüz kesin olarak belirlenemiyorsa, HMK m. 107 kapsamında belirsiz alacak davası açılabilir. Bu durumda, alacaklı asgari bir miktar sunarak dava açar; daha sonra talebi artırabilir.
- HMK m. 107 (2020 değişikliği):
- 1. fıkra: Alacağın miktarının dava açılırken belirlenmesinin beklenemeyeceği veya imkânsız olduğu durumlarda, asgari miktar belirtilerek dava açılabilir.
- 2. fıkra: Alacak miktarı sonradan tespit edilebilirse, hâkim tarafından tanınan iki haftalık süreyle talep arttırımı yapılabilir. Bu süre içerisinde net talep belirtilmezse, dava başlangıçta belirlenen miktarla sonuçlanır.
3. Başlıca Alacak Türleri
- Senetli ve senetsiz alacaklar
- Sözleşmeden veya kanundan doğan alacaklar
- Borç senetleri, avans, depozito
- Haksız fiilden veya sebepsiz zenginleşmeden doğan alacaklar (örneğin, TBK m. 77–82 kapsamında sebepsiz zenginleşme hâlleri)
4. Zamanaşımı Süresi
Alacak davaları için genel olarak 5 yıl zamanaşımı süresi uygulanır (BK m. 146–147). İşçilik alacaklarında da 5 yıl olmakla birlikte, 25.10.2017’den önce sona eren işçi alacaklarında bu süre 10 yıl olarak uygulanır
5. Yargıtay Emsal Kararları
- Yargıtay 2. Hukuk Dairesi (2025/409): Belirsiz alacak davası açılabilmesi için miktarın belirlenmesinin objektif olarak mümkün olmaması veya davacıdan beklenememesi gerektiği vurgulanmıştır. Ayrıca hukuki ilişki ve asgari miktar belirtilmelidir.
- Yargıtay 4. Hukuk Dairesi (2021/3747): Belirsiz alacak davasında talep artırımına ve ıslaha (düzeltilmeye) birer kez imkan verilebilir.
- Yargıtay 9. Hukuk Dairesi (2021/11008): Belirsiz alacak davasında davacı, talebi artırma veya ıslah işlemlerini ancak HMK m. 107 2. fıkra çerçevesinde yapabilir; ayrı bir ek dava açılamaz.
6. Uygulama Notları ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Dilekçenin içeriği: Alacak miktarı kesin değilse, asgari miktarın belirtilmesi ve “belirsiz alacak davası” olarak açıldığının vurgulanması gerekir. Hâkim gerekirse ek süre verebilir.
- İspat yükü: Borç ve alacak ilişkisinin varlığının belge (senet, sözleşme, yazışmalar, tanık vb.) ile ispatlanması davanın kabulü için kritiktir.
- Mahkeme seçimi: Alacak davaları, talebin niteliğine göre Asliye Hukuk Mahkemesi, Ticaret Mahkemesi, İş Mahkemesi veya Tüketici Mahkemesinde açılabilir; yetki ve görev kurallarına uygun hareket edilmelidir.
DETAYLI BİLGİ VE HUKUKİ DESTEK İÇİN:
Telefon: 0 506 173 8204
E-posta: [email protected]
